Udzielanie pierwszej pomocy

Pierwsza pomoc a bezpieczeństwo ratownika

Główną zasadą, którą powinna kierować się osoba udzielająca pierwszej pomocy, jest bezpieczeństwo własne, innych ratowników oraz ofiar. Możliwe zagrożenia mogą stanowić np. ruch uliczny, pożar lub zadymienie, zagrożenie wybuchem lub porażeniem prądem, niesprzyjające warunki atmosferyczne, agresja, ryzyko zatrucia drogą wziewną. (1)

Ratownik powinien także wyeliminować zagrożenie zakażenia się od osoby poszkodowanej, która może okazać się np. nosicielem wirusa HIV, HBV, HCV. W tym celu konieczne jest unikanie bezpośredniego kontaktu z krwią poszkodowanego. Podczas przeprowadzania czynności ratunkowych należy mieć założone rękawiczki, a także używać maseczki do resuscytacji.

Zasady i ogólny zakres udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach

Po upewnieniu się, że ratownikowi nic nie zagraża, należy podjąć następujące kroki:

1. Podejście do poszkodowanego i ocena jego stanu.
2. Sprawdzenie przytomności – należy potrząsnąć poszkodowanego za ramiona i zapytać „Co się stało?” lub „Czy pan/pani mnie słyszy?”.
3. Zapewnienie pomocy – telefon na pogotowie ratunkowe (numer 999 lub 112). Podczas zgłoszenia alarmowego należy podać następujące informacje: kto wzywa pomoc, dokładne miejsce wypadku, rodzaj i opis wypadku, kto został poszkodowany i ile osób potrzebuje pomocy medycznej, jakie czynności ratunkowe zostały wykonane, czy istnieją zagrożenia. Nie należy przerywać rozmowy, dopóki nie zadecyduje o tym dyspozytor.
4. Udrożnienie dróg oddechowych polegające na usunięciu z jamy ustnej ciał obcych i odchylenie głowy – należy zrobić to w przypadku, gdy poszkodowany nie jest przytomny.
5. Sprawdzenie, czy poszkodowany oddycha (ocena powinna trwać 10 sekund, w trakcie których muszą wystąpić 2 oddechy).
6. Sprawdzenie, czy poszkodowany nie posiada niebezpiecznych przedmiotów.
7. Jeżeli poszkodowany oddycha, należy wezwać pomoc i oczekując na pogotowie, ułożyć go w pozycji bocznej bezpiecznej, sprawdzając oddech co minutę, a co 30 minut odwracając na drugi bok. Jeśli nie oddycha, wymaganą procedurą jest RKO.

Ważne uwagi dotyczące pierwszej pomocy

• W przypadku osób urazowych (złamanie, krwotok, uszkodzenie kręgosłupa) poszkodowanego nie należy układać w pozycji bocznej.
• Kobiety w widocznej ciąży należy położyć na lewym boku, w celu uniknięcia nacisku na żyłę główną dolną.
• Osobie poszkodowanej nie należy podawać leków. Jeżeli nalega na przyjęcie leku przed przyjazdem pogotowia, powinna zrobić to sama.

Pierwsza pomoc: resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO)

Ogólną zasadą przeprowadzania RKO u osoby dorosłej jest schemat rozpoczynający się od 30 uciśnięć klatki piersiowej i zrobieniu 2 wdechów. Czynności te należy powtarzać do momentu odzyskania oddechu przez ofiarę lub przyjazdu pogotowia. Istnieją okoliczności, w których ratownik może przerwać resuscytację, np. jest wyczerpany lub zaistniało zagrożenie jego bezpieczeństwa. Ratownik może także poprosić inną osobę o zastępstwo.

Uciśnięcia: należy wykonywać je na środku klatki piersiowej, używając ciężaru własnego ciała. Dłonie powinny być splecione, łokcie zablokowane. 30 uciśnięć należy wykonać na głębokość około 5-6 cm (u dorosłego człowieka), z częstotliwością 100-120 uciśnięć na minutę.

Wdechy: przez maseczkę należy wdmuchnąć około 0,5 litra powietrza – tak, aby uniosła się klatka piersiowa poszkodowanego. Nos ofiary powinien być zatkany, a głowa odchylona do tyłu.

Pierwsza pomoc u małego dziecka rozpoczyna się od 5 wdechów, poprzez nos i usta, następnie trzeba wykonać 30 uciśnięć klatki piersiowej (dwoma palcami, na głębokość ok. 1,5 cm). Czynności te powtarzać według schematu: 2 wdechy na 30 uciśnięć klatki piersiowej.

Szybkie podjęcie działań związanych z pierwszą pomocą znacznie zwiększa szansę na uratowanie życia i zdrowia poszkodowanego!